12/05/2025

In gesprek met Ard-Pieter de Man (Vrije Universiteit Amsterdam)

Op 12 april 2024 vond aan de Vrije Universiteit Amsterdam de derde editie van de Ecosystems Day plaats – een kleinschalig en inspirerend event waar wetenschap en praktijk elkaar ontmoeten rond het thema ecosystemen. Ook PLTFRM was erbij: twee van onze collega’s namen deel aan de workshopsessies in de middag. We spraken met prof. dr. Ard-Pieter de Man, hoogleraar Management en Organisatie aan de VU, over het ontstaan van dit jaarlijkse initiatief en de kracht van ecosystemisch denken.

1. Ard-Pieter, het thema ecosystemen staat al langere tijd in de belangstelling. Waarom denk je dat het onderwerp zo relevant is – zowel voor de wetenschap als de praktijk?

Het thema ecosystemen verheugt zich al ruime tijd in grote belangstelling van zowel de praktijk als wetenschappers. In de wetenschap is inmiddels een enorme literatuur ontstaan die poogt het begrip ecosysteem te doorgronden. Aan de School of Business and Economics van de Vrije Universiteit doen we onderzoek naar diverse thema’s op dit vlak. We onderzoeken onder andere ecosystemen rond 3D-printers, gaming, blockchain en in de publieke sector. Thema’s die we daarbij aansnijden zijn bijvoorbeeld de impact van ecosystemen op strategievorming, co-opetitie in ecosystemen, concurrentie tussen platformecosystemen en orkestratie van ecosystemen. De achtergrond van deze belangstelling voor ecosystemen ligt in technologische ontwikkeling en steeds complexere vragen van klanten. Als organisatie kan je het al lang niet meer alleen. Vijfentwintig jaar geleden ben ik begonnen met advies en onderzoek naar bilaterale allianties. Dat was veel geduw en trek om organisaties de voordelen van te laten zien. Dat is inmiddels wel veranderd en we zijn van de bilaterale samenwerking naar ecosystemen geëvolueerd.

2. Jullie hebben vanuit de vakgroep het initiatief genomen om jaarlijks de Ecosystems Day te organiseren. Wat is het doel van dit evenement?

Het doel is tweeledig. Ten eerste willen we de kennisuitwisseling tussen onderzoekers op gang brengen en met name ook de kloof tussen junior en senior onderzoekers overbruggen. De ochtend van de Ecosystems Day wordt daarom gevuld door wetenschappers die hun lopende onderzoek aan elkaar presenteren. Topwetenschappers als Joost Rietveld, Tobias Kretschmer en Carmelo Cennamo hebben de afgelopen jaren de opening verzorgd van de ochtend.

Het tweede doel is om de kloof tussen theorie en praktijk te dichten. Veel academisch onderzoek bereikt de praktijk niet en omgekeerd, veel vragen uit de praktijk worden niet onderzocht. De middag is daarom gewijd aan de praktijk: in kleine groepen leggen managers een vraagstuk rondom ecosystemen voor. Een club van wetenschappers en managers probeert vervolgens dat vraagstuk verder te brengen. In de middag is er ook altijd een keynote van een practitioner. Vorig jaar sprak platformgoeroe Peter Evans over ecosystemen rondom circulaire platforms. Dit jaar gaf Rob de Graaf, Director Innovationand Ecosystems van Philips, een boeiende inkijk in hoe Philips met ecosystemen omgaat.

3. Hoe ziet zo’n Ecosystems Day er in de praktijk uit? Wat maakt het anders dan een doorsnee conferentie of seminar?

We kiezen er bewust voor de Ecosystems Day informeel te houden. De schaal is met maximaal 60 aanwezigen niet te groot en niet te klein. Dat past het best bij onze doelstelling om kennis uit te wisselen en relaties op te bouwen. De ochtend bestaat dus uit onderzoekspresentaties, en de middag draait volledig om interactie met managers en praktijkvraagstukken. Dat maakt het dynamisch en gericht op echte kruisbestuiving tussen theorie en praktijk.

5. Wat vind jij persoonlijk het meest inspirerende of waardevolle aspect aan werken in ecosystemen?

Ik heb in de praktijk veel ecosystemen begeleid. Vaak is de eerste doelstelling commercieel. Als ik vervolgens een tijd later bij een ecosysteem terugkom hoor ik altijd dat het commerciële natuurlijk waardevol was, maar dat de echte waarde heeft gelegen in het leren van elkaar. Er is een enorm reservoir aan onderbenutte kennis die bij één partij blijft hangen. In ecosystemen komt die kennis ook beschikbaar voor anderen. Daarmee ontstaat zoveel nieuwe mogelijkheden.

6. Stel je mag één ding veranderen in de samenwerking tussen wetenschap en praktijk rondom ecosystemen – wat zou dat dan zijn?

Ik zou bijna zeggen: hetzelfde antwoord als de bovenstaande vraag. Zowel wetenschap als praktijk hebben kennis, maar ze werken niet samen om die uit te wisselen. Dat is een gemiste kans. Daardoor onderzoeken wetenschappers soms de verkeerde dingen en maakt de praktijk keer op keer fouten, die de wetenschap al lang geïdentificeerd heeft. Er is nog veel verbetering mogelijk.

Hartelijk dank voor het gesprek en de waardevolle inzichten! We kijken nu al uit naar de VU Ecosystems Day 2026!